Zwartsluis, de poort naar het Zwartewater

'Swarte Sluys' wordt voor het eerst in 1398 genoemd als 'de poort naar het Zwartewater’. De geschiedenis van de stadjes en dorpen langs de voormalige Zuiderzeekust heeft deels verwantschap. Zwartsluis daarentegen was de uitvoerhaven van miljarden turven, richting 'De Hollanden'. De havenplaats Zwartsluis dienden eveneens als overslaghaven. Zwartsluis was ook een gewild bolwerk, omdat het een belangrijke locatie was aan de route, Drenthe - Groningen. Turfwinning en scheepvaart waren hierbij van zeer groot belang.

Overstromingen
In het begin van 1649 brak de dijk, bij de Staphorsterschutsluis door. De sluis, verscheidene huizen, een wachthuisje, Herberg De Roskam en delen van het Bolwerk verdwenen in het water. Na een moeizame restauratie brak de dijk in 1650 wederom door. En weer leed Zwartsluis veel schade.

Handel en nijverheid
Omdat de haven van Blokzijl begin 18e eeuw steeds meer verzanden, werd de functie van Zwartsluis als Zuiderzeehaven steeds belangrijker. Echter, de periode 1805-1813 was voor Zwartsluis een dieptepunt voor de handel en nijverheid. Grote schepen waren niet meer in het bezit van de Sluzigers en dat betekende dat er een eind was gekomen aan een rijke periode. Maar de scheepvaart op zich nam nog wel een dominante positie in. De Handelskade is vandaag de dag - alleen in de winterperiode - de aanmeerplaats voor de bruine vloot en de Historische Botter ZS 13, afkomstig van de voormalige visservloot van Zwartluis, van eind 1800.

Ontwikkeling van het toerisme
Het aantal schepen met als thuishaven Zwartsluis nam begin vorige eeuw meer en meer toe. De sluizen verwerkten meer vaartuigen (veel recreatievaart_ en Zwartsluis werd vaak verkozen als thuishaven. Door de groeiende scheepvaart, ontstonden er in de 'havenplaats' veel scheepswerven, zeilmakerijen en touwslagerijen. Vandaag de dag is de ontwikkeling van toerisme welvarend en heeft Zwartsluis naast het zeilen, surfen, vissen, zwemmen, de ideale aanlegplaats voor passanten.