Prioriteit op het spoor voor militair transport in Nederland

Militaire transporten op het spoor krijgen voorrang als ze urgent zijn en er geen capaciteit beschikbaar is. Het kabinet wil die voorrang mogelijk maken gezien de verwachte groei van militaire mobiliteit. Zo moet worden voorkomen dat een trein met bijvoorbeeld tanks noodgedwongen moet wachten tot er wel ruimte is.

Geen ruimte op het spoor
Het vervoer van militair materieel gebeurt vooral vanuit de Nederlandse zeehavens naar de grens. Maar er kunnen bijvoorbeeld ook militaire transporten vanuit België door Nederland naar Duitsland gaan. Vrijwel alle capaciteit op het Nederlandse spoor wordt jaarlijks verdeeld, maar militaire transporten kunnen moeilijk vooraf worden ingepland. Ze maken daarom gebruik van de capaciteit die ProRail standaard reserveert voor ad hoc vervoer.

Maar als die reservecapaciteit ook vol is, zijn treinen met tanks, materieel of mensen gedwongen te wachten. Met de verwachte groei van militaire mobiliteit wordt de kans steeds groter dat die ongewenste situatie zich voordoet. Voldoende capaciteit voor militaire transporten hoort ook bij de verplichtingen als NAVO-lidstaat.

Urgent militair transport
De regelgeving wordt nu zo aangepast dat militair transport in zo’n geval voorrang krijgt op het andere vervoer op het spoor. Er moet dan wel ook sprake zijn van een urgent militair transport. Dat is bijvoorbeeld het geval als er bijzondere eisen gelden voor een transport, zoals constante bewaking bij een munitietransport. Ook het dreigingsbeeld kan aanleiding zijn om een transport aan te merken als urgent. En tenslotte zijn er treinen die echt op een bepaald moment op een bepaalde plek moeten aankomen.

De ministers van Defensie en Infrastructuur en Waterstaat bepalen gezamenlijk welke transporten urgent zijn en dus prioriteit krijgen. De maatregel kan hinder voor reizigers opleveren, maar er wordt alleen capaciteit ingetrokken als het écht niet anders kan.

Plek in regelgeving
Vandaag is de internetconsultatie gestart om de regels rond de verdeling van spoorcapaciteit aan te passen. De maatregel gaat op z’n vroegst in het najaar van 2026 in. Daarmee krijgt militair transport voor het eerst een plek in deze regelgeving. Ook in Europa wordt gewerkt aan voorrang voor militaire transporten.

Het geven van prioriteit is een van de maatregelen die demissionair staatssecretaris Aartsen neemt om het militair transport over het spoor te verbeteren. Zo heeft hij een impactanalyse naar het Nederlandse spoor laten uitvoeren. Naar aanleiding daarvan gaat het ministerie van IenW samen met Defensie en ProRail op zoek naar knelpunten op het spoornetwerk voor militaire transporten. Ook wordt er samen met ProRail een gezamenlijke weerbaarheidsstrategie ontwikkeld, waarmee het spoor weerbaarder wordt tegen hybride dreigingen. Verder wil Aartsen voorkomen dat militaire treinen door papierwerk blijven stilstaan bij de grens. En spooremplacementen worden aangepast om ze beter geschikt te maken voor militaire mobiliteit. Denk aan het faciliteren van 740 meter lange goederentreinen.

Door: De Zwartewaterkrant | Nieuwsredactie
Artikelcorrectie of aanvulling doorgeven? Meld het ons. Heeft u tips voor onze redactie? Bel dan de tiplijn: 038 - 88 88 853.